اختلالات رشدجنین

اختلالات رشد جنين

اختلال رشد درون رحمي به عارضه اي گفته مي شود كه طي آن جنين درون رحم به اندازه كافي رشد نمي كند و سايز او كوچكتر از اندازه طبيعي باقي مي ماند.

تاخيررشد جنين موجب بروز مشكلات جدي براي جنين در دوران بارداري، زايمان و پس از زايمان مي شود،

اختلالات رشد جنين

اختلال رشد درون رحمي به عارضه اي گفته مي شود كه طي آن جنين درون رحم به اندازه كافي رشد نمي كند و سايز او كوچكتر از اندازه طبيعي باقي مي ماند.

تاخيررشد جنين موجب بروز مشكلات جدي براي جنين در دوران بارداري، زايمان و پس از زايمان مي شود،

بطور مثال:

- وزن تولد پايين

- مشكلاتي در زايمان طبيعي

- هيپوگليسمي (افت قندخون)

- مقاومت پايين در برابر عفونت ها

- ضريب پايين تست آپگار(آزمايشي براي ارزيابي وضعيت جسماني نوزاد و نياز او به مراقبت هاي پزشكي پس از تولد)

- آسپيراسيون مكونيوم (خوردن مدفوعي كه در دوران بارداري درون رحم دفع شده) مي تواند موجب بروز مشكلات تنفسي شود.

- مشكل كنترل دماي بدن

- افزايش غيرطبيعي تعداد گلبول هاي قرمز بدن

در بسياري از موارد، اختلال حاد رشد درون رحمي منجر به از بين رفتن جنين و يا اختلالات رشدي درازمدت او مي شود.

دلايل اختلال در رشد درون رحمي

دلايل بسياري مي تواند موجب بروز اين عارضه شود، اما علت شايع آن مشكلات جفت است. جفت عضوي است كه مادر به جنين متصل مي كند، اكسيژن و مواد مغذي را به جنين مي رساند و مواد زائد دفع شده جنين را ازبين مي برد. همچنين اختلال رشد درون رحمي مي تواند براثر مشكلات جسمي مادر نيز ايجاد شود. مشكلاتي مانند:

- ديابت پيشرفته

- فشار خون بالا يا بيماري قلبي

- انواع عفونت از جمله سرخجه، عفونت با ويروس سيتومگالو، توكسموپلاسموز و سيفليس

- مشكلات كليوي و ريوي

- كم خوني يا سوء تغذيه

- كم خوني داسي شكل

- مصرف سيگار، الكل يا مواد مخدر

عوامل ديگر مانند اختلال ژنتيكي جنين يا دوقلو و چندقلويي بودن بارداري نيز ميتوانند موجب اين عارضه شوند.

علائم اختلال رشد درون رحمي

بارزترين نشانه اين اختلال، كوچك تر بودن اندازه بدن  جنين نسبت به سن بارداري است. در اين مورد وزن تخميني او كمتر از 90 درصد همسالان خود ميشود.

در چنين شرايطي ممكن است تمام بدن جنين يا تنهابرخي از اندام هاي او علائم سوء تغذيه را داشته باشند. ممكن است جنين لاغر و رنگ پريده و پوستش خشك و شل شود. اين بيماري بند ناف را نيز تحت تاثير قرار ميدهد و آن را از حالت ضخيم و براق به شكل باريك و كدر تبديل مي كند.

با اين حال تمامي كودكاني كه هنگام تولد بسيار لاغر هستند، لزوما به اين بيماري مبتلا نيستند.

تشخيص اختلال رشد درون رحمي

پزشكان به روش هاي گوناگوني مي توانند اندازه بدن و وزن جنين را تخمين بزنند. يكي از ساده ترين و شايع ترين آنها، محاسبه فاصله بالاي رحم تا استخوان شرمگاهي مادر است. پس از هفته بيستم بارداري معمولا اندازه اين فاصله به سانتي متر با شماره هفته بارداري برابر مي شود.

اصلي ترين روش ارزيابي رشد جنين استفاده از دستگاه سونوگرافي است

- سونوگرافي

اصلي ترين روش ارزيابي رشد جنين استفاده از دستگاه سونوگرافي است، در اين روش امواج صوتي تصوير جنين را نشان مي دهد. پزشك در حين سونوگرافي با حركت دادن وسيله اي به روي شكم مادر مي تواند جنين درون رحم را درون مانيتور ببيند. در سونوگرافي مي توان اندازه دور سر و شكم جنين را اندازه گيري كرد، پزشك اين اندازه ها را با جدول ويژه وزن جنين مقايسه مي كند. از طريق سونوگرافي مي توان ميزان مايع آمنيوتيك درون رحم را نيز اندازه گيري كرد، ميزان پايين اين مايع مي تواند نشان دهنده اختلال رشد درون رحمي جنين باشد.

- سونوگرافي داپلر

در اين تكنيك، امواج صوتي مي توانند ميزان و سرعت جريان خون موجود در رگها را اندازه گيري كنند. پزشك با اين روش مي تواند جريان خون درون بند ناف و عروق مغزي جنين را اندازه گيري كند.

- اندازه گيري وزن

دردوران بارداري پزشك بطور مرتب در هر معاينه وزن مادر را اندازه گيري و يادداشت مي كند. در واقع از ميزان افزايش وزن مادر در طول بارداري براي اندازه گيري وزن جنين نيز استفاده مي شود. اگر مادر هيچ وزني اضافه نكرده باشد، بدون شك نوعي اختلال رشد در جنين وجود دارد.

- مانيتورينگ جنين

در اين روش الكترودهاي حساسي را به شكم مادر وصل مي كنند. الكترودها از سويي با باندكشي نازك دور شكم مادر و ازسوي ديگر به يك مانيتور وصل هستند. سنسورها ضربان قلب جنين را اندازه گيري كرده و آن را به شكل خط متحركي روي مانيتور نشان مي دهند و يا روي كاغذ پرينت مي كنند.

- آزمايش آمنيوسنتز

در اين روش يك سوزن را از روي شكم مادر به داخل رحم فرو مي كنند و كمي از مايع آمنيوتيك را براي آزمايش خارج مي كنند. آزمايشي كه به روي اين مايع انجام ميشود، عفونت يا ناهنجاري كروموزومي كه منجر به اختلال رشد درون رحمي جنين مي شود را تشخيص ميدهد.

درمان اختلال رشد درون رحمي

روش درمان اين بيماري به شدت و زمان شروع آن در بارداري بستگي دارد. بطوركلي هرچه اين اختلال زودترآغاز شده باشد و ميزان آن زياد باشد، خطرات بيشتري جنين را تهديد خواهد كرد. با بررسي دقيق جنين، سونوگرافي، داپلر، و مانيتورينگ جنين مي توان به راحتي شدت و زمان آغازآن را تشخيص داد.

اگر چه از بين بردن اختلال رشد درون رحمي امكان پذير است، اما با انجام موارد زير مي توان اثر مخرب آن را كاهش داد:

- ارتقاء كيفيت تغذيه

برخي از پژوهش ها نشان ميدهند كه بالابردن كيفيت تغذيه مادر ميتواند وزن جنين را درون رحم افزايش دهد.

- استراحت مطلق

استراحت مطلق چه در بيمارستان و چه در خانه مي تواند جريان خون بيشتري را به جنين منتقل كند.

- زايمان

اگر اختلال رشد درون رحمي جنين را در معرض خطر جدي قرار داده باشد، پزشك تصميم مي گيرد تا زايمان را زودتر انجام دهد. اگر پزشك معتقد باشد كه جنين براي زايمان طبيعي بسيار ضعيف است و يا ممكن است در حين زايمان دچار مشكل شود، عمل سزارين را انتخاب مي كند تا نوزاد سالم تر متولد شود.

پيشگيري از اختلال رشد جنين

حتي اگر مادر در بالاترين سطح سلامت جسمي قرارداشته باشد، باز هم ممكن است اين اختلال بروز كند. به همين دليل تمام مادران بايد مواردي را انجام دهند تا خطر اختلال رشد جنين را كاهش دهند.

تمام معاينات دوره بارداري را بطور مرتب انجام دهيد/ تشخيص زودهنگام علام اوليه اين عارضه مي تواند به درمان آن كمك كند.

- حركت جنين را زيرنظر بگيريد

اگر جنين دچار مشكل شود، كمتر حركت مي كند و يا اصلا حركت نمي كند. اگر هرگونه تغييري در حركت جنين احساس كرديد، فورا با پزشك خود تماس بگيريد.

- در مصرف دارو احتياط كنيد

بدون مشورت و تجويز پزشك هيچ دارويي مصرف نكنيد، گاهي دارويي كه براي بيماري خود مصرف مي كنيد مي تواند سلامت جنين را تهديد كند.

- غذاي سالم بخوريد

مواد غذايي سالم و پركالري كمك بسياري به رشد جنين مي كنند.

- مدت زيادي استراحت كنيد

استراحت كافي نه تنها به شما كمك مي كند احساس بهتري داشته باشيد بلكه در رشد جنين نيز موثر است.سعي كنيد هرشب هشت ساعت (ياكمي بيشتر) بخوابيد. يك يا دو ساعت خواب نيمروزي در بعداز ظهر نيز بسيار مفيد است.

- عادات سالم را وارد سبك زندگي خود كنيد

اگر نوشيدني الكل دار، مواد مخدر يا سيگار مصرف مي كنيد، همين حالا آنها راكنار بگذاريد.